Od kredek do iPada. Kiedy dzieciom grozi „upośledzenie manualne”?

O tym, kiedy dziecko powinno dostać do ręki iPada, by nie musiało się później zmagać z „upośledzeniem manualnym”, a także o roli zabawek i zaburzeniach w oddawaniu proporcji, które mogą świadczyć o zaniedbaniu wychowawczym i defektach rozwojowych mówi pedagog i psycholog twórczości dr hab. prof. UŚ Urszula Szuścik.

"Dziecko należy szanować, ale na pewno nie wyręczać w rysowaniu, nie podsuwać gotowych rozwiązań" (fot. Picsel)

„Dziecko należy szanować, ale na pewno nie wyręczać w rysowaniu, nie podsuwać gotowych rozwiązań” (fot. Picsel)

(Artykuł pochodzi z serwisu Fakty.interia.pl)

Ewelina Karpińska-Morek: Czy rodzice powinni ograniczać dzieciom dostęp do zabawek, żeby pobudzać ich wyobraźnię i rozwijać zdolności plastyczne?

Urszula Szuścik, Uniwersytet Śląski: – Zabawek nie należy eliminować z życia dziecka, ale dobierać je w sposób mądry, tzn. pozwalający dziecku na jego rozwój i stymulację tego rozwoju.

– Dobra zabawka nie ogranicza wyobraźni dziecka, ale uczy je dostrzegać wartości wizualne i estetyczne w różnych kontekstach na poszczególnych etapach rozwoju – dodaje.

–  W odniesieniu do działań plastycznych zabawki kształcą umiejętność określania kształtów, faktur, kolorów, proporcji, przestrzeni, porządkowania elementów w logiczną i sensowną całość, konstruowania, koordynację wzrokowo-ruchową – podkreśla prof. Szuścik.

Zaznacza, że różnorodność zabawek i zabaw plastycznych, np. klocki drewniane, które dziecko łączy, czy zabawa przez malowanie palcami w rodzaju „dokończ rysunek” będą rozwijały wyobraźnię malucha. W tej grupie aktywności plastycznych wymienia również lepienie czy modelowanie.

Zabawkami, które rozwijają dziecko są również te o charakterze konstrukcyjnym oraz „przytulanki”. Te ostatnie kształtują również sferę emocjonalną małego człowieka.

Kiedy u przeciętnego dziecka pojawia się wyczucie proporcji i perspektywy?

– W miarę rozwoju dziecko odkrywa określony porządek w stosunkach przestrzennych. W okresie od trzeciego do szóstego roku życia następuje wzrost ostrości wzroku, współdziałają ze sobą takie procesy, jak działanie, spostrzeganie, mowa i myślenie – tłumaczy Urszula Szuścik.

Zwraca jednocześnie uwagę, że zarówno kształt, jak i wielkość są atrybutami przestrzennymi przedmiotów, które wraz z rozwojem i wiekiem dziecka są coraz bardziej widoczne w jego pracach plastycznych.

– Dzieci coraz lepiej potrafią wtedy dokonywać analizy i syntezy elementów w procesie spostrzegania – dodaje. Jak tłumaczy, polega to na odkrywaniu i znajdowaniu w przedmiocie momentów, szczegółów, które dotąd uchodziły uwadze malucha.

– Spostrzeganie w toku rozwoju dziecka w pracy plastycznej charakteryzuje się wyodrębnianiem poszczególnych cech przedmiotów i ich uogólnianiem, czego wyrazem jest schemat rysunkowy przedmiotu (6-7 lat). Kształtuje się u dzieci spostrzegawczość – tłumaczy U. Szuścik.

– W przedstawieniu przestrzeni na płaszczyźnie dziecko 7- i 8-letnie stosuje linię podstawy i linię nieba oraz tzw. zaginanie, rysunki rentgenowskie i łączy często rzut poziomy z rzutem pionowym. Natomiast w wieku 9 i 10 lat przedstawia przestrzeń w kompozycji pasowej, kulisowej czy topograficznej – wyjaśnia.

Co wyróżnia dzieci uzdolnione plastycznie?

– U dzieci uzdolnionych plastycznie zaczynają się pojawiać układy w perspektywie, w tym w perspektywie centralnej. Wiąże się to z rozwojem poczucia głębi – tłumaczy prof. Szuścik.

– Poczucie perspektywy zaczyna się pojawiać dopiero około ósmego, dziewiątego roku życia, a właściwie rozwinięte jest ono dopiero między czternastym a szesnastym rokiem życia ( za: Wł. Starkiewicz, 1960) – wyjaśnia.

Czy zaburzenia w oddawaniu proporcji na papierze powinny budzić u rodziców niepokój?

– Proporcje kształtują się już w rysunku dziecka – w przedstawianiu postaci człowieka – w wieku 5 lat, a proporcje między postaciami, elementami kompozycji (przestrzeni) między piątym a szóstym rokiem życia – tłumaczy prof. Szuścik.

Podkreśla, że jeśli dziecko nie uwzględnia proporcji, stosunków przestrzeni zgodnie z przyjętymi w psychologii twórczości plastycznej okresami jego rozwoju, to może to świadczyć o zaniedbaniu wychowawczym, braku stymulacji rozwoju plastycznego dziecka lub o defektach rozwojowych.

Takie problemy są w stanie zdiagnozować specjaliści – lekarz lub psycholog.

Pedagog i psycholog twórczości radzi rodzicom, by skorzystali z indywidualnego programu psychoterapeutycznego, arteterapeutycznego lub jeszcze innej alternatywnej metody pracy z dzieckiem, jeżeli pojawią się tego typu problemy.

W jaki sposób powinni reagować rodzice, którzy zauważą, że dziecko ma ponadprzeciętne zdolności?

– Jeżeli zauważamy, że dziecko posiada zdolności specjalne, w tym zdolności plastyczne, to przede wszystkim nie powinniśmy mu przeszkadzać w swobodnej twórczości plastycznej – zaleca prof. Szuścik.

Rodzice takich dzieci powinni wykazywać zainteresowanie twórczością malucha i wspierać jego wysiłki dobrym słowem. Powinni również uważnie słuchać, co dziecko mówi o swojej pracy, a także oglądać wspólnie ilustracje książkowe, albumy czy obserwować przyrodę.

Wśród aktywności, które mogą okazać się pomocne, ekspert wymienia również wspólne wyjścia do galerii sztuki oraz rozmawianie o tym, co się ogląda i jakie to budzi emocje.

– Pozytywnie na rozwój wyobraźni dziecka działa również czytanie dziecku bajek, baśni i wspólne tworzenie opowieści – radzi U. Szuścik.

Jakie zachowania rodziców są niepożądane?

– Dziecko należy szanować,  ale na pewno nie wyręczać w rysowaniu, nie podsuwać gotowych wzorów, szablonów, nie krytykować – zwłaszcza przed rodziną czy publicznie – podkreśla specjalista.

Nie powinno się go również porównywać z innymi dziećmi.

Zdaniem psycholog twórczości negatywnie wpływa na dziecko ograniczanie go czasowo czy narzucanie mu naszego planu rozwoju.

Poza wsparciem psychicznym mamy również pomoc techniczną. O jakie elementy organizacyjne powinni zadbać rodzice?

– Rodzice powinni zorganizować dziecku odpowiednie miejsce do pracy, w którym będzie ono mogło eksperymentować i tworzyć w nieskrępowany sposób – mówi prof. Szuścik.

Podkreśla, że niezbędne są również odpowiednie materiały plastyczne i narzędzia, dzięki którym pociecha będzie mogła rysować i malować zgodnie ze swoimi preferencjami, upodobaniami i możliwościami.

Rodzice mogą również – jak sugeruje U. Szuścik –  poprosić z czasem o konsultację specjalistę w zakresie plastyki, który podpowie, jak stymulować twórczość dziecka i czy jest wskazana praca dziecka ze specjalistą – np. plastykiem lub pedagogiem plastyki.

Kiedy można wzbogacić dotychczasową grupę zabawek dziecka o „zabawki” takie jak np. iPad?

– Jest to zależne od indywidualnego rozwoju dziecka. Uwagę dziecka przykuwa wielość oddziałujących bodźców, które – zintegrowane w konkretnym działaniu – pozwalają mu na wykonanie zadania. Zabawki interaktywne, które są dostosowane do możliwości rozwojowych,  pomagają mu w integracji doświadczeń ruchowych, poznawczych i przyczyniają się do stymulacji rozwoju – tłumaczy pedagog i psycholog twórczości.

– Ale należy pamiętać, że wszystko należy dostosować do jego indywidualnych potrzeb i możliwości – dodaje.

Czy elektroniczne nowości w jakikolwiek sposób negatywie wpływają na rozwijanie zdolności manualnych?

– Brak aktywności rysowania, malowania, modelowania, konstruowania pozbawi dziecko doświadczeń w sferze działań z materiałami, które usprawniają je manualnie, brak ich będzie „upośledzał” je manualnie – tłumaczy ekspert.

–  Malowanie, rysowanie, lepienie pozwala dziecku odkrywać świat i wyrażać w ekspresji twórczej. Szczególnie u małych dzieci sprawność manualna kształcona, m.in. przez działania plastyczne, stymuluje rozwój umysłowy dziecka. Zabawa z materią plastyczną kształci wyobraźnię dziecięcą – tłumaczy.

Dzięki takim aktywnościom dziecko potrafi dostrzegać cechy materii – fakturę, wielkość, kolor czy kształt.

Jak podkreśla Urszula Szuścik, działania plastyczne pozwalają również uwalniać się małemu człowiekowi z napięć mięśniowych oraz emocjonalnych. To również doskonała droga do poznawania samego siebie.

Sprawność manualna wykształcona dzięki działaniom plastycznym ułatwi również dziecku naukę pisania, a także okaże się pomocna, jeśli chodzi o rozwój językowy i matematyczny. W pierwszym przypadku będzie procentować umiejętność nazywania wartości wizualnych, w drugim – określanie proporcji, kształtów czy położenia.

Dr hab. prof. UŚ Urszula Szuścik – pracownik naukowo-dydaktyczny Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, zainteresowania naukowo-badawcze: edukacja plastyczna, wychowanie estetyczne, psychologia twórczości i sztuki, pedagogika twórczości, arteterapia, pedagogika szkolna i przedszkolna, malarstwo i grafika, kształcenie nauczycieli edukacji artystycznej.

Ewelina Karpińska-Morek

Ten wpis został opublikowany w kategorii Rozmaitości i oznaczony tagami . Dodaj zakładkę do bezpośredniego odnośnika.

7 odpowiedzi na „Od kredek do iPada. Kiedy dzieciom grozi „upośledzenie manualne”?

  1. I was suggested this web site by my cousin. I am not sure whether this post is
    written by him as no one else know such detailed about my problem.
    You are amazing! Thanks!

    Feel free to surf to my web site; after effects text

  2. It’s actually very complex in this full of
    activity life to listen news on Television, thus I only use world wide web
    for that reason, and take the hottest information.

  3. So what this told me was, for the most part, what I was getting
    on the store shelf was not worth my taking as my experience had already proved.
    There are many VPN companies out there, and which one you choose will
    depend on your personal taste. The administration of a good
    BPH supplement helps nourish the prostate making up for these depleted nutrients and
    helps reduce its developing into cancerous state.

    Here is my website – supplements first

  4. Maybell pisze:

    This text iis invaluable. When can I find out more?

    Take a look at my weblog – buy google plus ones cheap; Maybell,

  5. In Las Vegas in that connection we successfully advanced the leasing of these recently announced new development re development projects as well as the other projects we’re pursuing. We also made significant headway leasing our existing portfolio with retailer demand continuing to be strong. As result of this favorable demand our overall portfolio occupancy increased 70 basis points to 93% at quarter end; stabilized mall occupancy increased 30 basis points from the prior year and 90 basis points from the first quarter to 92.7%.

  6. ur earlier downloader ws recognized y fileice ad consequetly that tt can’t be utilized
    nymore. The generators normally either cost money or will have surveys actually attached to them, so in order
    for the downloader to obtain the generator they themselves must complete a survey to
    get it, kind of ironic don’t you think. So what can you do if you’re an opportunity seeker.

  7. It’s actually very complex in this full of activity life to listen news on Television, so I only use web for that purpose, and take the hottest news.

Skomentuj description d&une chafrancesure louboutin Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

*